Na jarenlang testen delen de sportwetenschappers van PSV de resultaten van een onderzoek naar het selecteren van jeugdspelers. In dit onderzoek, waarvan de paper opgenomen is in het wetenschappelijk ‘Journal of Sports Sciences’, kijken ze of ze op basis van de data uit diverse testen kunnen voorspellen wie er uiteindelijk geselecteerd wordt en wie niet. TrainersMagazine sprak met co-auteurs Jurrit Sanders en Ruud van Elk, beiden werkzaam bij PSV, over de conclusies die we uit dit onderzoek kunnen trekken.

Tekst: Paul van Veen | Beeld: Orange Pictures, PSV & Prive

“In 2016 zijn we met deze testen gestart. In die periode werkten we bij PSV nog met de FUNdament-teams voor de jongste jeugd tot 12 jaar (momenteel noemen we dat gewoon onderbouw). We hadden diverse plekken in het land waarbij we spelers trainden. Op die manier probeerden we meer spelers dan alleen de twaalf tot veertien die bij PSV speelden, te ontwikkelen. Zo kwamen we in aanraking met veel meer kinderen die we konden beïnvloeden en zien.”

“In die tijd is de afdeling sportwetenschap van PSV ook gaan overleggen welke data we nu over die kinderen konden verzamelen om inzicht te krijgen in hun ontwikkeling, maar ook om het verschil te zien tussen kinderen die uiteindelijk de hogere elftallen binnen een BVO-opleiding zouden halen. Wij als PSV zijn natuurlijk steeds op zoek naar waarom sommige spelers niet en sommige spelers juist wel doorstromen naar een hoger team.”

“Daarnaast wil je natuurlijk niet alleen weten wie de O13 haalt, maar ook wie uiteindelijk het eerste elftal haalt. Om daar iets over te kunnen zeggen, moeten we jarenlang data verzamelen.”

“We hebben een batterij van testen opgesteld die toentertijd wetenschappelijk vaak gebruikt werden. Denk bijvoorbeeld aan de Loughborough pass-test, maar ook testen voor bijvoorbeeld sprinten en (ver)springen. Die testen doen we in samenwerking met de HAN, waar studenten hier bij PSV komen. Elke woensdag komt er van alle spelers van alle locaties één leeftijdscategorie naar de Herdgang. Naast dat ze dan hier mogen trainen, nemen we ook meteen een aantal van die testen af.”
“Door al die testen in al die jaren te doen, is het gelukt om een dataset op te bouwen. Het voordeel is dat iedere speler die in het FUNdament gekozen werd, minimaal tot hun twaalfde verzekerd was van hun plek, dus we hebben van iedere speler meerdere jaren aan data.”
Resultaat
“Het resultaat van het onderzoek is dat de spelers die uiteindelijk gekozen worden in de PSV-opleiding op bijna alle variabelen beter scoren dan de spelers die niet gekozen worden. De enige twee uitzonderingen zijn het atletische beweegparcours (dat we zelf ontwikkeld hadden) en de pass-test.”

“Het beweegparcours was een subjectieve test waarbij spelers meerdere onderdelen moesten doen: kruipen, koprol en bijvoorbeeld landen, waarbij spelers door trainers beoordeeld werden met een cijfer van 1 tot en met 5, afhankelijk van de uitvoering. Bij de pass-test zagen we dat vooral spelers die een verleden hadden bij voetbalscholen goed scoorden, maar dat bleek dus vooral een trucje. Een goede passer in een geïsoleerde omgeving is dus niet per definitie een goede passer in een dynamische omgeving.”

“Inmiddels hebben we die twee testen vervangen. Zo komen er steeds testen bij en gaan er testen af. We hebben bijvoorbeeld een test toegevoegd die de hand-oog-coördinatie toetst.”

In gesprek
“Als we zeggen dat spelers op alle vlakken beter scoren, dan zien we dat spelers die ook op lengte en gewicht beter scoren, vaker gekozen worden. Dat heeft dus blijkbaar ook nog steeds effect op de keuzes en dat is natuurlijk ook weer interessant om daar met coaches over in gesprek te gaan. We hebben er daarom ook voor gekozen om de data met de coaches te delen, waarbij het natuurlijk belangrijk is om te vermelden dat data nooit leidend mag worden en altijd ondersteunend blijft.”

“Een test die er in het onderzoek heel erg uitspringt, is de sprintsnelheid van spelers. Als je alleen naar die variabele zou kijken, dan kun je al met 85% zekerheid zeggen dat die speler gekozen gaat worden. Aan de andere kant hou je dan ook altijd nog 10-15% over die ook gekozen wordt, maar (nog) niet supersnel is. Er zijn dus altijd uitzonderingen.”

“Dat is natuurlijk wel tweeledig. Ten eerste komt dat doordat we graag snelle en atletische voetballers willen hebben en het voetbalspel daar steeds meer om vraagt. Toen we begonnen met meten bij het eerste elftal zagen we nog wel spelers die bij de 30 meter sprint boven de 4,30 seconden uitkwamen. Nu zie je eigenlijk dat het hele team onder de 4,10 en vaak zelfs onder de 4 seconden loopt.”

“Ten tweede zit hier nog altijd een beetje het geboortemaandeffect in, omdat we met zijn allen nog steeds de neiging hebben om voor de rijpere kinderen te kiezen (die nu eenmaal wat groter, sterker en sneller zijn).”

“Een andere interessante conclusie is om te zien dat spelers die op 12- en 13-jarige leeftijd worden gekozen niet alleen op die leeftijd beter scoren, maar vaak ook al op 9- en 10-jarige leeftijd beter scoorden op de testen. Vaak zie je dus dat spelers die een voorsprong hebben, die voorsprong ook behouden.”

Vervolg
“Het mooie is dat we steeds meer data verzamelen, maar het zal uiteindelijk heel moeilijk worden om conclusies te trekken omtrent het doorstromen naar PSV 1. De ‘n’ is natuurlijk dan maar een paar spelers en om op basis daarvan wetenschappelijk iets te kunnen zeggen is heel moeilijk. Want een ‘outlier’ kan je hele model onderuithalen.”

“In de afgelopen periode hebben we bijvoorbeeld ook gewerkt met een SISP-vragenlijst die we trainers laten invullen. Zo’n test gaat over de werkethiek, werkattitude, interpersoonlijke vaardigheden en sportief leervermogen van spelers. Op dit moment zien we dat werkethiek en werkattitude wel een correlatie hebben, maar bijvoorbeeld bij interpersoonlijke vaardigheden zien we nog geen correlatie.”

“Wij geloven er bij PSV in dat motivatie, werkethiek en de vaardigheid om je aan te passen aan nieuwe situaties (leervermogen) hele belangrijke vaardigheden zijn om een goede atleet te worden.”

“Maar dan kom je bij het volgende probleem: wanneer je als scout langs de lijn staat, hoe ga je dit zien? Zijn er indicatoren waaruit je kunt opmaken of spelers dat hebben of niet? We willen namelijk bij het scouten degenen kiezen die de grootste kans hebben om PSV 1 te halen.”

Dit doen we om twee redenen:
1.Ten eerste willen we nu eenmaal de beste spelers in PSV 1
2.We willen als opleiding de uitstroom zo laag mogelijk houden, zodat je kinderen niet teleur hoeft te stellen

Trainbaar
“De testen doen we niet alleen om het voorspellen en vervolgens uitkiezen van de meest talentvolle spelers, maar we willen natuurlijk ook dat we meer inzicht krijgen in welke vaardigheden goed en welke minder goed trainbaar zijn.”

“Je ziet bijvoorbeeld ook spelers die vroeger relatief langzaam waren en nu juist heel snel zijn. Blijkbaar zijn we als club in staat om die langzame spelers sneller te maken.”




Wetenschap
“Over onze bevindingen hebben we als co-auteur meegeholpen aan dit wetenschappelijke artikel. Inge Huberts, die als stagiaire bij PSV heeft gelopen, heeft het grootste gedeelte gedaan. Zij heeft gebruikgemaakt van de data die we als club verzameld hebben.”

“Ook al hebben we aan dit paper meegewerkt, is het niet ons voornaamste doel om wetenschappelijke artikelen te schrijven. Dan zouden we misschien elite spelers vergelijken met amateurspelers. Dan zijn de verschillen veel groter en is het makkelijker onderzoek te doen.”

“Wij willen juist antwoord geven op de vraagstukken die in de praktijk bij PSV leven. Het gaat bij PSV niet om een minder getalenteerde voetballer te onderscheiden van een getalenteerde voetballer, maar om van twee getalenteerde spelers te begrijpen waarom de een het wel en de ander het niet haalt.”

“Maar data blijft altijd een hulpmiddel, je moet daar niet in doorslaan. Uiteindelijk draait het om hoe goed een voetballer kan voetballen en functioneren binnen een team. Data is altijd ondersteunend, nooit leidend.”