Inloggen
U bent niet ingelogd. Inloggen
De dynamische driehoek van Arteta
| Bedankt voor uw mening!
Dinsdag 4 April 2023

In het moderne voetbal spelen rotaties en positiewisselingen een steeds belangrijkere rol. Het gaat er niet om wie waar staat, als alle posities maar bezet zijn. Het is een kenmerk van de Hollandse school: totaalvoetbal. Mikel Arteta heeft van de clubleiding bij Arsenal de tijd gekregen om de ploeg naar zijn hand te zetten en heeft een dynamische ploeg weten te creëren. Wouter Stronks analyseerde voor TrainersMagazine de trotse koploper van Engeland. In dit artikel kijken we naar de dynamische driehoek.
 
Tekst: Wouter Stronks & Paul van Veen
 
1. Zorg voor driehoekjes
Vooral op de linkerkant van Arsenal is deze dynamische driehoek goed te zien. Officieel staat Oleksandr Zinchenko op linksachter, Granit Xhaka als linkshalf en Gabriel Martinelli als linksbuiten, maar ze zijn vrij om onderling van positie te wisselen, zolang ze altijd maar een driehoek vormen. Als je naar verschillende momenten in de wedstrijd kijkt, dan zie je dat ze altijd zorgen voor een driehoek, maar wie precies waar staat, maakt daarin niet uit.

Meestal is de driehoek op deze manier gestructureerd, waarbij Zinchenko de laagste speler is, Xhaka op het middenveld staat en Martinelli hoog als aanvaller aan de zijkant staat


Datzelfde beeld zie je vaak in de aanval


Maar zoals gezegd, de posities staan niet vast. Het is bijvoorbeeld geen enkel probleem dat Xhaka de hoogste speler is in de driehoek


Het gaat erom dat de posities steeds bezet zijn. Als Martinelli naar binnen komt, dan moet Xhaka naar buiten

 
De spelers moeten ervoor zorgen dat alle posities bezet zijn. In dit voorbeeld is Xhaka de achterste speler

 
En in dit voorbeeld staat Zinchenko aan de zijkant

 

2. Ga in verschillende lijnen staan
In deze driehoek van Arsenal is het belangrijk om - zoveel mogelijk - in verschillende lijnen te staan. Dit geldt horizontaal, maar ook verticaal. Op die manier is het voor de tegenstander het moeilijkste om te verdedigen.


Dit is bijvoorbeeld goed te zien in bovenstaande situatie. Je ziet de driehoek niet alleen horizontaal, maar ook verticaal in verschillende banen staan. Op deze manier heeft Arsenal altijd meerdere opties


Het gaat er hierbij om dat je verschillende typen (diagonale) passes kan geven. Het is zeker niet zo strak dat er maar één speler aan de zijkant of in de halfspace mag staan

 

Ook hier staan spelers in verschillende banen en zijn er diagonale passes mogelijk



3. Zorg voor positiewisselingen
Het gaat niet alleen om het maken van de driehoek, maar het gaat er ook om ervoor te zorgen om deze driehoek dynamisch te houden. Vooral in de situatie waarin de tegenstander het redelijk georganiseerd heeft, is dit belangrijk. Door die dynamiek dwingen ze tegenstanders immers steeds weer tot nieuwe keuzes, totdat er een ruimte ontstaat waar ze van kunnen profiteren.
 
Voorbeeld:
 
In deze aanval is de bal bij Xhaka en heeft Arsenal op links weer voor de driehoek gezorgd

 
Arsenal heeft een kans om Martinelli achter de verdediging aan te spelen, maar Xhaka heeft de bal niet geheel onder controle en het moment gaat voorbij

 
Daarom speelt Xhaka de bal terug naar Zinchenko. Omdat Martinelli naar binnen is gekomen, gaat Xhaka naar buiten en wisselt hj zo van positie om de driehoek weer te formeren

 
Zinchenko zet een combinatie op en loopt direct door. De focus van de tegenstander ligt op het verdedigen van deze loopactie. Daarnaast heeft Martinelli door zijn loopactie de vleugelverdediger van de tegenstander inmiddels helemaal mee naar binnen getrokken

 
Hierdoor ontstaat er ruimte op de flank en door de positiewisseling staat Xhaka daar nu. Die ontvangt de bal in de assist-zone

 
Daar heeft hij tijd voor een goede voorzet. Hij vindt een medespeler en zo wordt er uit deze aanval gescoord

 
 
 
4. Pass & move
Een ander belangrijk concept dat eigenlijk overal op het veld door de ploeg van Arteta toegepast wordt, is om steeds (na de pass) weer te bewegen. De pass zorgt ervoor dat de tegenstander zich op een andere manier moet organiseren, maar ze moeten dan ook anticiperen op de loopactie die volgt. Door beide te doen, maakt Arsenal de kans weer groter dat de tegenstander een fout maakt of een ruimte laat openvallen en dat is het moment om van die ruimte gebruik te maken.


Voorbeeld:

Xhaka krijgt de bal in de opbouw aangespeeld. In deze driehoek staat Zinchenko aan de zijkant (en Martinelli buiten beeld hoger)

 
Xhaka speelt Zinchenko aan

 
In de driehoek is het belangrijk dat iedereen steeds in beweging is, om de tegenstander voor moeilijke keuzes te stellen en om ruimtes aan te vallen die vrijkomen

 
Hij blijft in beweging, zo ontstaat er vaak vanzelf een keer ruimte. Hierdoor kan Xhaka in deze situatie tussendoor aangespeeld worden

 
Hij ontvangt de bal vrij op het middenveld

 
Merk op dat alle spelers in de buurt van de bal in beweging zijn, om zo de tegenstanders het nog moeilijker te maken de juiste keuze te maken




5. Loop in de rug van de tegenstander
In het aanvalsspel van Arsenal zijn loopacties belangrijk. Zo is het pass & move belangrijk, maar is het ook belangrijk om steeds loopacties te blijven maken, ook als er geen pass aan vooraf gegaan is. Wat Arteta graag in die loopacties wil zien, is dat deze zoveel mogelijk in de rug van de tegenstander zijn. Dit heeft twee grote voordelen. Ten eerste is er dan de mogelijkheid dat de tegenstander niet meeloopt en als hij mee wil lopen, dan is het voor deze verdediger heel moeilijk om zicht op de situatie rond de bal en de lopende tegenstander te houden. Daarmee kan de ruimte achter de lopende speler openvallen en dat kan kansen opleveren.
 
Voorbeeld:

Een volgende aanval van Arsenal. De driehoek is weer gecreëerd. Zinchenko is aan de bal


Xhaka speelt de bal naar buiten en beweegt na de pass door. Hij zorgt ervoor dat hij dit in de rug van de tegenstander doet


Hierdoor wordt de tegenstander gedwongen om mee te lopen en de verdediger staat ook nog eens met het gezicht naar het eigen doel


Het is belangrijk om te blijven doorlopen en dat doet Xhaka dan ook. Hij komt helemaal voor het doel en ook zijn tegenstander staat nu in de zestien. Hierdoor ontstaat er ruimte voor Zinchenko

 
Martinelli dribbelt naar binnen en speelt de pass op Zinchenko

 
Zinchenko komt vrij aan de bal in een gunstige positie


Voorbeeld:

In dit voorbeeld zorgt het lopen in de rug van de tegenstander weer voor het creëren van ruimte. In dit geval voor de vleugelspits.
 
In dit voorbeeld is Xhaka aan de bal en Martinelli staat aan de zijkant

 
Xhaka speelt de bal naar Martinelli en loopt in de rug van de tegenstander weg

 
^ In dit beeld is duidelijk het ‘probleem’ voor de tegenstander te zien. Hij kan moeilijk én zicht op de bal houden én de lopende Xhaka in de gaten houden

 
De verdediger wordt steeds gedwongen om zijn aandacht te verdelen tussen de loopactie van Xhaka en de actie van Martinelli aan de bal


 
Een ander voordeel van het vrijlopen in de rug, is dat de omcirkelde tegenstander van de bal wordt weggelokt, waardoor Martinelli in de 1-tegen-1 komt te staan, waarbij hij zowel binnendoor als buitenom kan passeren

 
Doordat de omcirkelde tegenstander beide opties af moet schermen, is de kans op succes nog groter. In deze situatie weet Martinelli met zijn kwaliteiten buitenom de tegenstander te passeren

 

Voorbeeld:
Door steeds vanuit de rug van de tegenstander weg te lopen, wordt de tegenstander steeds voor keuzes gesteld, waardoor er ruimtes ontstaan.
 
De bal is nog aan de andere kant van het veld, maar Xhaka herkent het moment dat de bal van kant gewisseld kan worden. Hij ziet door een goede scan dat Zinchenko vrij kan komen, en maakt een loopactie in de rug van zijn tegenstander

 
Xhaka heeft zijn tegenstander meegelokt (en staat nog steeds in de rug). Hierdoor is er ruimte ontstaan om de bal naar Zinchenko te passen

 
Als Zinchenko de bal heeft, staat Xhaka inmiddels aan de andere kant van zijn tegenstander. Zo kan hij weer een loopactie in de rug van de tegenstander maken. Het is niet zomaar een loopactie om het lopen, want de steekpass op Xhaka zou absoluut gespeeld kunnen worden

 
Uiteindelijk kiest Zinchenko toch voor de bal naar Martinelli, die vervolgens een lage voorzet kan geven

 
 
 
6. Principes boven posities
 
In het positiespel van Arteta is het belangrijk om te zien dat principes boven posities gaan. Zo lijken dit een aantal principes van Arteta te zijn:
- Max 1 speler aan de zijlijn
- Altijd bezetting in de halfspace
- Bal aan de zijlijn = diepte in de halfspace (aanvallen assist-zone)
- Kom vrij in de rug van de tegenstander en/of kom vrij in de ruimte die een van de medespelers maakt 

De dynamische driehoek is hierin belangrijk, maar hoeft niet altijd door dezelfde spelers ingevuld te worden. Sterker nog, extra dynamiek zorgt ervoor dat het nog moeilijker te verdedigen is voor de tegenstander.
 
Voorbeeld:

In deze situatie wordt een driehoek gemaakt met een centrale verdediger (Gabriel). Xhaka staat aan de buitenkant, terwijl Zinchenko aan de binnenkant staat. Gabriel speelt de bal naar Xhaka

 
Na de pass beweegt Gabriel naar een nieuwe positie, in dit geval naar achteren, om zo weer een aanspeelpunt te creëren

 
Xhaka speelt de bal terug en beweegt door na de pass


 
Op het moment dat Xhaka naar binnen komt, is dit het moment voor Zinchenko om naar buiten te bewegen, om zo de driehoek te herstellen

 
De tegenstander richt zich vooral op Xhaka en zo kan Zinchenko aangespeeld worden

 
Zo ontvangt Zinchenko de bal vrij op het middenveld



Voorbeeld:

De bal wordt naar Zinchenko gespeeld. De driehoek op links is weer gemaakt

 
Rond Zinchenko bewegen Xhaka en Martinelli. In deze situatie komt zelfs Ødegaard vanaf de andere kant over om voor een extra optie te zorgen. Xhaka ziet dat en laat de passlijn open. Ødegaard ontvangt de bal


Martinelli zet zijn loopactie door en is zo aanspeelbaar onder de bal. Xhaka maakt de loopactie in de diepte. Als zijn tegenstander niet meeloopt, komt hij vrij en anders maakt hij ruimte voor Zinchenko


In deze situatie valt de ruimte bij Zinchenko die de bal ontvangt


Hij verplaatst de bal naar de andere kant


Omdat Ødegaard aan de andere kant is, stapt hij zelf bij om ook aan deze kant weer de driehoek te vormen. Wederom is te zien dat de principes centraal staan, niet de posities

 

Het trainen van de dynamische driehoek
Vanzelfsprekend staat op de training deze dynamische driehoek ook regelmatig centraal. Een voorbeeld van een vorm is een uitspeelvorm 3-tegen-3 aan de zijkant. De tweede vorm is een vrije passvorm (met lichte weerstand) over de zijkant. De coaching van Arteta in deze vorm is duidelijk: ‘Play what you see’. Met andere woorden: speel de juiste bal in de juiste situatie.

 
 
Uitspelen 3 tegen 3 aan de zijkant



Bekijk de video op De Oefenstof Database

Organisatie
- 2 kleine doeltjes
- Zet 6 startposities uit aan de zijkant van het veld (zie tekening)
- 6 spelers: 3 aanvallers, 3 verdedigers
- 2 trainers met ballen
 
Uitleg
- Iedere speler start vanaf de startpositie
- Speler 1 van geel krijgt de bal aangespeeld van de trainer, op dat moment mag speler 1 van blauw verdedigen
- Speler 1 speelt de bal naar speler 2, vanaf dat moment mag ook de tweede verdediger verdedigen
- Op het moment dat de derde aanvaller de loopactie inzet, mag ook de derde verdediger verdedigen
- Zo ontstaat uiteindelijk een 3 tegen 3 aan de zijkant die de aanvallers proberen uit te spelen door te scoren in het (onderste) kleine doeltje. De aanval stopt ook als de verdedigers de bal veroveren
- De laatste aanvaller schakelt na na de aanval om en rent door de startposities van spelers 3; hij ontvangt een bal van de trainer en probeert te scoren op het bovenste kleine doeltje
 
Coaching
- Afstanden tussen startposities aanpassen aan het niveau van jouw team: aanvallers moeten net genoeg tijd hebben om de bal aan te nemen
- Makkelijker: 4 tegen 3


 
Vrije passvorm met lage weerstand



Bekijk de video op De Oefenstof Database

Organisatie
- We werken aan de zijkant van het veld, eventueel meerdere organisaties
- Een klein doeltje op de achterlijn
- 5 startposities, eventueel enkele verdedigers
- Eventueel platte dopjes om de startposities van spelers aan te geven
- Ballen bij de trainer

Uitleg
- De trainer start met een pass naar speler 1
- Vanaf daar spelen we een vrije passvorm waar het afstemmen van loopacties op elkaar centraal staat
- Speler 1 = centrale verdediger, speler 2 = vleugelverdediger, speler 3 = middenvelder, speler 4 = vleugelaanvaller, speler 5 = spits
- Enkele verdedigers die eventueel loopacties simuleren die de tegenstander zou kunnen doen, zonder de intentie de bal af te pakken. De bedoeling is om hiermee passlijnen af te schermen, zodat spelers op basis daarvan keuzes maken
- Het doel is om binnen enkele passes een speler in de diepte aan te spelen die scoort in het kleine doeltje
- Welke passes gespeeld worden, mogen spelers zelf kiezen

Coaching
- Zoals Arteta zelf coacht in deze vorm: 'Play what you see'
- Op recreatief niveau: laat de verdedigers niet alleen verdedigen
 

 
Wil je alles lezen over Voetbal Tactiek?

Log dan in met je account van TrainersMagazine of abonneer je op Het Voetbal KennisPlatform. Je kunt alle artikelen lezen voor minder dan drie tientjes per jaar.

Abonneren voor €29

Of: spaar voor een gratis abonnement door te winkelen in onze webshop

Spaaractie
Het Voetbal KennisPlatform is gratis voor totaalabonnees op TrainersMagazine
Voetbaltactiek