De opbouw van Oranje (2): Het doordekken van Ierland
Donderdag 2 November 2023
In het vorige deel keken we naar de opbouw van Nederland tegen Griekenland. Nederland had weinig moeite met Griekenland, maar tegen Ierland had Nederland wel moeite met de opbouwfase. Hoe kwam dat? In dit deel kijken naar welke problemen Nederland ondervond.
Tekst: Wouter Stronks en Paul van Veen
Net als in de wedstrijd tegen Griekenland wilde Nederland opbouwen met drie verdedigers. Ierland had Nederland echter goed geanalyseerd en een antwoord gevonden.
Het eerste dat opvalt is dat Ierland al veel hoger staat. Chiedozie Ogbene stapt door op Nathan Aké, Jason Knight op Matthijs de Ligt en Adam Idah is verantwoordelijk voor zowel Mark Flekken als Virgil van Dijk
Ierland liet dus Van Dijk iets meer vrij en dat zal er waarschijnlijk mee te maken hebben dat Van Dijk opbouwend geen exceptionele kwaliteiten heeft.
Wat tevens opvalt is dat zowel De Jong als Mats Wieffer in de opbouw gedekt is door een centrale middenvelder van Ierland
Idah loopt aan op Flekken en Nederland speelt via de derde man de vrije Van Dijk aan
Van Dijk speelt de bal direct weer terug naar Flekken die direct weer onder druk komt
Flekken komt onder druk en probeert in de eigen zestien eruit te voetballen. Je ziet Ierland de derde-man-situatie ook weer herkennen. Zo is bijvoorbeeld Knight al onderweg naar Van Dijk
Ook de middenvelder in de rug van Frenkie probeert de pass naar Van Dijk te blokkeren en dat lukt hem. Er ontstaat een gevaarlijke situatie voor het doel van Nederland die ternauwernood tot hoekschop kan worden verwerkt, die de aanleiding zou zijn tot de strafschop (en 1-0) van Ierland
Wat tevens opvalt in bovenstaande situatie is dat Ierland ook de optie afschermt om bijvoorbeeld via Simons of Gakpo te spelen. Te zien is dat Simons kort gedekt wordt. De twee middenvelders van Ierland staan hoog. Dat kan omdat de centrale verdedigers van Ierland - in tegenstelling tot Griekenland - wel durven door te stappen
Voorbeeld:
In deze volgende opbouw van Nederland zie je hetzelfde patroon
De spits loopt weer aan op Flekken en via Wieffer wordt de derde man (Van Dijk) aangespeeld
Van Dijk heeft nu wel de tijd om de bal aan te nemen, maar het is nog steeds geen comfortabele situatie
Er volgt een rechte pass langs de lijn op een medespeler (Dumfries) die een tegenstander in de rug heeft. Dat is geen gewenste bal en dit is zeker geen situatie waarin Dumfries in zijn kwaliteiten komt. Dit zal dan ook tot balverlies leiden
Als de camera in deze opbouw draait, zie je uiteindelijk de vijf verdedigers van Ierland in beeld. Duidelijk is te zien dat het geen standaard vijf-op-een-lijn is. James McClean (LV) is doorgestapt op Dumfries, John Egan (LCV) op Xavi Simons, Shane Duffy (CV) staat bij Donyell Malen, Nathan Collins (RCV) onderschept de pass en dan hebben ze nog Matt Doherty (RV) die naar binnen is gekomen
Voorbeeld: het bespelen van diepte
Je ziet dat de spelers van Ierland zich heel goed bewust zijn van de manier van opbouwen van Nederland.
De Ligt speelt de bal terug naar Flekken. In dit voorbeeld is te zien dat Ierland doorstapt om alle opties af te schermen. In feite spelen ze gewoon 1-op-1
Dat betekent dat ze achterin ook 1-tegen-1 staan. Dat vraagt inzicht van de verdedigers. Als Nederland door Ierland wordt gedwongen tot een lange bal, zie je ze meteen de diepte afdekken om niet in de 1-tegen-1 met bijvoorbeeld Malen te komen
De bal schiet door en komt daardoor eenvoudig in bezit van een verdediger van Ierland
Voorbeeld:
Dat voortdurend doordekken is echt een groot verschil met de wedstrijd tegen Griekenland.
De bal wordt naar Malen gespeeld
Geen enkele twijfel bij de verdediger van Ierland: er moet doorgedekt worden
Malen speelt terug op Aké. Ierland dekt weer door
Als Aké de bal vervolgens doorspeelt naar De Jong, stapt ook de middenvelder van Ierland weer door
De speler van Ierland doet er alles aan om Nederland onder druk te zetten
De Jong speelt naar Aké en die moet uiteindelijk weer helemaal terug naar de keeper
Het doordekken van de centrale verdedigers
Het grote verschil tussen Griekenland en Ierland is dat de centrale middenvelders dus kunnen doordekken op Wieffer en De Jong, omdat ze weten dat de centrale verdedigers achter hen durven door te dekken op Gakpo en Simons. Ze hoeven dus vaak niet eens te kiezen, dus ze komen ook niet voor moeilijke keuzes te staan.
Het aanvalsplan van Nederland
Door het voortdurend doordekken van Ierland, ontstond er ook ruimte. Malen kwam meerdere keren in de ruimte van de verdediger die doorstapte, maar Nederland wist daar niet van te profiteren.
Gakpo zal ingespeeld worden en een verdediger van Ierland stapt direct door op Gakpo
Je ziet vervolgens Malen in de ruimte lopen van de verdediger die doorstapt
Waardoor Malen vrij in de ruimte komt te staan. Als Gakpo dat doorheeft en de bal speelt (eventueel via een derde man), dan is Malen weg
Het risico
Het vorige voorbeeld liet al zien dat Ierland ook een risico nam met deze manier van spelen en het accent op het doordekken. Dit was uiteindelijk ook goed te zien in de aanval die leidde tot de 1-1.
Opvallend: de aanval van Oranje start op het moment dat Ierland een hoge (breedte)pass van Van Dijk weet te onderscheppen
De verdediger van Ierland kopt de bal in de voeten van Gakpo en daardoor krijgt hij de ruimte om in te dribbelen. In deze situatie heeft Ierland nog maar vier verdedigers
Verdediger McClean is in de omschakeling Dumfries kwijtgeraakt en staat aan de buitenkant. Egan lijkt te veel aandacht te hebben op zijn taak van het doordekken op Simons, kijkt niet om zich heen en lijkt Dumfries niet te zien
Egan stapt inderdaad door op Simons en daardoor kan Dumfries in de diepte aangespeeld worden
Dumfries komt vrij en dit is de aanleiding tot de strafschop van Nederland en de 1-1
De oplossing van Oranje (1)
Na ongeveer 20 minuten zag je de eerste tegenzet van Oranje. In de opbouw zag je Simons en (vooral) Gakpo meer naar de zijkanten uitwijken.
In de opbouw positioneert Gakpo zich helemaal langs de zijlijn
De reden hierachter is dat het voor Ierland veel moeilijker wordt om dan met een centrale verdediger op bijvoorbeeld Gakpo door te dekken. Dat kan natuurlijk nog steeds wel, maar dan moeten ze wel veel meer ruimte in de as weggeven.
Voorbeeld:
In deze fase krijgt Nederland wat meer rust aan de bal in de opbouw en kan het kijken hoe Ierland dit oplost.
Aké houdt de bal aan de voet om te kijken hoe Ierland op de situatie reageert
Van Dijk heeft de bal ontvangen van Aké en Gakpo is weer aan de zijkant te zien, nu op rechts
Gakpo ontvangt de bal en kan vooruit dribbelen. Door het positioneren aan de zijkant durft er geen centrale verdediger meer door te dekken. Ook de back kan niet doordekken omdat Dumfries hoog staat. Zo kan Gakpo naar voren dribbelen
Goed te zien is waarom Josh Cullen nu niet door kon stappen op Gakpo
De oplossing van Oranje (2)
In de rust volgt dan de ‘echte’ omzetting. In de tweede helft gaat Nederland in de opbouw 1:4:3:3 spelen.
De oplossing in beeld. Nederland bouwt nu op met vier. Dumfries staat op rechts een stuk lager om een opbouw van vier te creëren. Doordat Malen rechtsbuiten is komen te spelen, wordt het nagenoeg onmogelijk voor de back van Ierland om door te dekken, omdat Malen dan helemaal vrijkomt
Als de bal bij de rechter centrale verdediger is, dan hebben ze direct aan die kant een overtal
Tijjani Reijnders wordt ingespeeld en je ziet vervolgens De Jong helemaal vrijkomen
Dumfries wordt aangespeeld en Reijnders beweegt door. De bal zou nu naar De Jong kunnen, maar Dumfries besluit om Reijnders weer aan te spelen via de derde man
Via de derde man wordt Reijnders aangespeeld
Het grote verschil is dat de back nu niet door kan op Dumfries en er daardoor in de opbouw een 4-tegen-3 ontstaat. De twee middenvelders die bij Reijnders en De Jong staan, proberen vervolgens wel te kantelen naar de back, maar moeten daardoor Reijnders of De Jong loslaten. Zo ontstaat daar weer een 3-tegen-2.
Voorbeeld:
Maar het ‘nieuwe’ systeem heeft nog meer voordelen, ook hoger op het veld in de aanvalsfase, zoals je in onderstaand voorbeeld kan zien.
Gakpo is aan de bal, Nederland speelt nu met Malen aan de zijkant
Gakpo opent de bal naar rechts
Malen ontvangt de bal en Dumfries sluit bij. Hierdoor komt de Ierse verdediger in een ondertal te staan. Hij kan niet doordekken op Malen, omdat dan Dumfries vrijkomt of diep kan lopen. Je ziet de verdediger dan ook met zijn armen aangeven dat hij het even niet weet
Voorbeeld:
De vorige aanval werd afgeslagen, maar de aanval loopt door. We zijn inmiddels tien seconden verder, maar de verdediger heeft nog steeds hetzelfde probleem.
De verdediger van Ierland staat nog steeds in een ondertal
Reijnders speelt de bal naar Malen aan de zijlijn
Malen ontvangt de bal en Dumfries loopt diep. Wederom een lastige ondertalsituatie voor de verdediger
Voorbeeld:
Dit is het probleem waar de linkervleugelverdediger van Ierland in het begin van de tweede helft steeds mee geconfronteerd werd. In tegenstelling tot de eerste helft komen spelers van Ierland steeds in (moeilijke) keuzesituaties terecht. Net zoals Griekenland steeds kwam tegen Nederland. Nog geen minuut later volgt wederom een vergelijkbare situatie.
Malen wordt in de voeten aangespeeld
Door de lopende Dumfries kan de vleugelverdediger wederom niet doordekken
Via de derde man kan Dumfries aangespeeld worden
Dumfries komt aan de bal in de assist-zone. Zijn voorzet is op maat, de doelpoging van Simons gaat over
Voorbeeld:
Dit probleem kreeg Ierland maar niet opgelost. Vijf minuten later ontstaat wederom uit een vergelijkbare situatie het winnende doelpunt van Nederland.
De bal wordt naar De Jong gespeeld. Malen komt naar binnen en Dumfries gaat diep
De linkervleugelverdediger heeft zoveel aandacht voor Malen dat hij de loopactie van Dumfries niet ziet
De Jong speelt Dumfries in de diepte aan. De verdediger herkent het gevaar nog steeds niet
Dumfries komt vrij in de assist-zone en geeft voor op Weghorst. Weghorst scoort
De tegenzet van Ierland
Daar waar alles in de eerste helft voor Ierland duidelijk was, komen ze in het begin van de tweede helft steeds voor moeilijke keuzes te staan. Nederland domineert de eerste fase van de tweede helft, totdat Ierland na een wissel van systeem verandert. Ze gaan 1:4:3:3 (punt naar voren) spelen.
Nu zet Ierland weer met een 9 en 10 druk. Hier zie je de 9 aanlopen
Als de bal naar Van Dijk gaat, zet de 10 druk
De buitenspeler aan de niet-balkant stapt door op Reijnders
Daarnaast dekken de middenvelders niet meer door. Dat betekent de 10 ervoor moet zorgen dat De Jong in zijn rug niet aangespeeld wordt
Van Dijk wordt weer gedwongen tot een lange bal naar de zijkant
De back hoeft nu niet door op Dumfries, maar het middenveld stapt door. Door de tijd dat deze pass onderweg is, heeft Ierland weer de tijd om kort te zitten bij aanname
Door deze wisseling weet Nederland niet meer de vrije man te vinden in de opbouw en in de slotfase nemen ze geen risico meer en spelen ze eigenlijk alleen nog maar de lange bal. De eerste fase van de tweede helft bleek uiteindelijk voldoende om de overwinning binnen te slepen.
Samenvattend
Koeman legde na de wedstrijd bij de NOS ook uit dat hij in de rust van systeem gewisseld was. "We moeten systemen kunnen spelen en moeten ook kunnen afwisselen", zei hij na afloop. "Het was systeem tegen systeem. (..) Dit team moet kunnen veranderen. Mijn taak is om de momenten te kiezen om te veranderen. (..) Als ze met drie man voorin druk zetten op onze drie centrale verdedigers, dan moet je vier man in de opbouw maken. Maar het was zó hectisch, dat we dat ook niet deden. Ik kon ze vanaf de zijkant ook niet bereiken. Ik had weliswaar eerder kunnen wisselen, maar ik heb gewacht tot de rust. (..) Uiteindelijk is het belangrijkste geweest dat we anders gingen spelen. We kregen daardoor rust en wel een man meer. Zij waren ook zoekende en konden die druk uit het begin niet meer zetten."
Wilt u het hele artikel lezen?
Log dan in
met je account van TrainersMagazine of abonneer je op Het Voetbal KennisPlatform. Je hebt al toegang tot 1000+ artikelen voor minder dan drie tientjes per jaar.